<< XII Rang en stand
« Quod non est in actis, non in mundo » ( Wat niet in akten is vastgelegd, bestaat niet)
In 1959, negentwintig is hij pas, volgt Frie notaris Capuyns op na zijn stage bij notaris Tuerlinckx te Haacht. Niet slecht, hij is de jongste notaris van België en staat voor een enorme opgave in Aarschot. Frie is de eerste Nederlandstalige die het arrondissement Leuven tot dan toe kent. Tegelijk verleed zijn voorganger al lang geen akten meer. Het kantoor is bereikbaar via het warenhuis Unic, achter het groentekraam! Frie bekwaamt zich in het ontzenuwen van netelige dossiers en bouwt het kantoor uit vanaf nul tot één van de belangrijkste studies van het arrondissement Leuven.
De brievenopener met 39 jaar dienst, pen en potlood.
(2011) VOORLEZING DOOR GODFRIED VOOR NOTARIS PAUL LOMMEE
Uw oom, ere-notaris Godfried Van Kerckhoven, benoemd te Aarschot in 1959 met alsdan kantonale bevoegdheid en notaris tot in 1998.
Even het notaris ambt in 1959 in de kijker. Alsdan: geen sprake van stedebouw, geen pachtwetgeving, geen recht van voorkoop, geen OVAM, geen EPC, geen GSM, geen fax en geen PC. Telefoonaansluitingen aanvragen aan telefooncentrale: “heb geduld, mijnheer, de lijnen zijn overbelast”. Anderhalve bladzijde op formaat (alsdan 50 BF) volstond voor een verkoopakte. Met uitzondering van een akte van verkoop, moest de notaris een beroep doen op twee getuigen (akten van schenking, huwelijkscontracten, akten van bekendheid, testamenten). De getuigen vormden vast dienstbetoon aan de notaris en waren onmisbaar. De openbare verkopingen grepen plaats in een ‘cafeetje’, behalve de openbare verkopingen met tussenkomst van het vredegerecht altijd de zaterdag voormiddag. Bedienden waren geen juristen en wisten op te klimmen tot ‘eerste klerk’ door eigen studie en praktijk. Zij werkten elke dag tot zes uur ’s avonds en op zaterdag tot één uur ’s middags. Geen stress op kantoor. Een goede klerk bleef de notaris trouw tot zijn pensioen. De weekend van de notaris nam aanvang de zondag om één uur ’s middags, want op zondagvoormiddag was het kantoor open. Cliënten werden niet opgejaagd door tv, roddelbladen en internet. Ze hadden vertrouwen in hun notaris. Men sprak van een vast cliënteel. Rechtspraak en rechtsleer vormden de fundamenten van ons rechtstelsel. Er veranderde niets tot in 1962, alsdan begon de ‘misère’, aanhoudend nieuwe wetten en decreten. Ik heb veel bewondering voor de huidige notarissen die, spijts alle beslommeringen, het notariaat in goede banen weten te leiden.
Paul, tante Mia en ik zelf zijn fier een notaris in de familie te hebben. We wensen U nog, met het oog op een flinke opvolgster, een bloeiende ‘fin de carrière’. Proficiat Paul met je verjaardag. Proficiat aan je charmante Geertrui (Geertje), je lieve kinderen en mama.
Je oom Frie.
Harry Heylen, Godfried, Marietje Van Kerckhoven Rutten en Paul Lommée
Op het kantoor staat een kapelvormige Art-deco klok die om het kwartier het Westminster melodie laat galmen. Een lange eettafel van een Mechelse meubelmaker wordt gebruikt als bureau. Onderstaande spreuken hangen ingekaderd aan de muur:
“We make a living by what we get… We make a life by what we give.” – Winston Churchill
“Audi, vidi, tace, si vis vivere in pace.” (Hoor, zie en zwijg, als je in vrede wilt leven.)
Het notariaat dateert nog uit een tijd dat er geen computers bestonden en akten moesten worden getypt. Frie ergert zich op typ-fouten en ‘collationneert’ (vérifier des textes, des actes) pijlsnel, duidt ze met potlood aan en geeft de verantwoordelijke klerk een uitbrander. Frie maakt zich kwaad over de lankmoedigheid waarmee de denkers achter de Nederlandse Taalunie overzien. Een Frans-of Duitstalig boek lezen van honderdvijftig jaar geleden kan perfect. In de het Nederlands is dat bijna onmogelijk. Frie haalt graag anekdotes aan zoals over een familievergadering waarbij één van de uitgenodigden niet kwam opdagen en waarover de familie geen woord wilde reppen. De man zou apart komen na 22u00 en bleek de vervroegd vrijgekomen scheepselectricien ‘Dexter’ te zijn die Baron Bracht (1915-1978) had ontvoerd en vermoord. (Een van de meest spraakmakende ontvoeringen om losgeld in ons land.) “Da was pertang ne vrindelijke mens zelle”. Frie maant zijn cliënten aan alles in der minne te regelen om advocatenkosten te vermijden. Jaarlijks worden de notarisklerken, stagiairs met partners uitgenodigd voor een souper in het gastronomisch restaurant.
Omdat voor heel wat mensen een drempelvrees bestaat om tot bij de notaris te gaan organiseert Frie info avonden in parochiezaaltjes zoals zaal den abt in Wolfsdonk. Daar kunnen mensen vragen stellen en Frie geef advies zoals eigendommen aan de kinderen schenken met behoud van het vruchtgebruik, zodat er geen erfbelasting meer hoeven betaald te worden na het overlijden van de ouders.
Frie poogt Pieter te motiveren voor het notariaat: neemt hem mee naar openbare verkopingen in cafés en laat hem klussen op kantoor. Met die illusie voor ogen wordt het notariaat een vertrouwde plek voor Pieter en zo de ochtendlijke routine. Het is maandagochtend, acht uur, het notariaat in Aarschot is nét open. De postbode bezorgt de briefwisseling persoonlijk aan Godfried. Er wordt tijd gemaakt voor een korte babbel. Voor Nieuwjaar krijgt de postbode een fooi onder briefomslag. De sociale rol die een postbode vroeger vervulde die nu integraal verdwenen is, dat vindt Godfried jammer. Er is een belangrijk stuk sociaal weefsel verdwenen waar de ondertoon is je moet er de tijd kunnen voor nemen.
enkele taken van Pieter:
De briefwisseling openen en verdelen onder de klerken. De krantenberichten van publieke verkopen uitknippen en klasseren. “Zie da ge de korekkes van ’t pak correspondance ni weg’goejt è joeng. Die kunne me nog veu j’iet annes bezige. En scheurt de doewedsbrieve in twieje. T’onbedrukt gedeilte, kunne me nog bezige as kladpapier, nieuwaar hè.” – Frie
Loopjongen: documenten rondbrengen of ophalen bij registratie-en belastingkantoor, kadaster, banken, postkantoor, vredegerecht en collega notarissen. Adressen typen op briefomslagen, docmenten copiëren, post-en taxzegels kleven. “Recht plekken hè joeng, want ge zet’nen echte slordige patoeter.” – Frie
Stoelen bijzetten voor de familievergaderingen, gaat aan twee buren vragen te komen getuigen en vergoed hen daarvoor. Pieter is aanwezig bij het voorlezen van aktes en duidt aan waar de handtekeningen moeten komen. Bemoeienissen door aangetrouwden lost Frie op door hen met slaande deuren te wijzen. “Familieruzies onstaan altijd door aangetrouwden. Schoolmie’jesters, universiteitsprofesoren en rijkswachters, da’zen de ergste. Dui kunde niks teege zegge, die manne weten alles. Dan meugde nog nen doktoor in de rechte zijn. Alles draait rond vrouwen en geld.” – Frie
Tussen 20u30 en 22u00 wordt het kantoor gesloten. Godfried rijdt naar Langdorp achtervolgd door stress. Er ligt een revolver in het handschoenkastje. Hij heeft daar de toelating voor. Voor hij het portier van zijn wagen opent maakt hij telkens rechtsomkeer en controleert of de deurklink van het kantoor wel degelijk op slot is. “Mè veel kop-breekeraa” (kopzorgen), lichtkgekromde rug en reumatische misvormingen aan handen en polsen. De rest van zijn lichaam biedt moedig weerstand tegen vermoeidheid. “Da’s van in dieje vochtige bos te zitten, da’k mè reuma zit, niewaar è.” – Frie
De fakkel doorgeven
In 1998 kondigt Frie onverwacht zijn afscheid aan: na 39 jaar zwoegen stelt de 68-jarige notaris zelf vast dat zijn gezondheid hem niet meer toelaten zijn ambt uit te oefenen. De ideale opvolging bestaat niet en velen voelen zich geroepen om Godfried op te volgen, maar wie is de bekwaamste? Frie dwingt persoonlijk af dat Dirk Michiels in stelling gebracht wordt als opvolger. Dirk gaat “in het licht van Godfried verder” maar hij blijft zelf ook actief.
Notaris Godfried spreekt met lof over zijn gunsteling Dirk Michiels. (foto: 2007)
notaris Lieve Stroeykens, notaris Dirk Michiels, Pieter, Tim Goossens curator-schrijver uit New-York (afkomstig uit Begijnendijk).
TEKST DOOR NOTARIS LIEVE STROEYKENS
… Zowel notaris Michiels als ik zijn fier dat we notaris Godfried Van Kerckhoven mochten opvolgen en we zijn dankbaar omdat we zovele jaren, na onze benoeming als notaris in Aarschot, op regelmatige wijze met notaris Van Kerckhoven in contact bleven en genoten van zijn gezelschap en de anekdotes die hij ons vertelde uit zijn notariële leven.
Iedere maand ging notaris Van Kerckhoven met ons mee naar Leuven, naar het notarishuis, om daar naar aanleiding van de studiekring zijn vroegere collega’s, notarissen en ere-notarissen nog eens te zien. Hij was ook daar een zeer graag geziene persoon omwille van zijn interesse voor iedereen.
Dikwijls kwam hij op kantoor langs om een babbel te slaan met zijn vroegere medewerkers en om verwonderd te kijken naar al die nieuwe gezichten.
Ik ben op kantoor eens gaan kijken naar al de akten die Notaris Van Kerckhoven heeft getekend en die ingebonden bij ons in de Bibliotheek staan als getuige van een rijk beroepsleven, een leven van hard werken en een verhaal van inzet voor vele mensen!
Het verhaal begint met een lastenkohier en proces-verbaal van toewijzing, een openbare verkoop op 15 oktober 1959, toen nog getekend als meester, Godfried Van Kerckhoven, notaris te Aarschot, dokter in de rechten. Het is een verkoop op verzoek van de Commissie van den Openbare Onderstand van de Stad Aarschot, geschreven met de hand in blauwe inkt op vijf pagina’s.
Op 24 augustus 1998, tekent hij zijn laatste akte, dewelke nu met de tekstverwerker getypt is en veel langer is. Het is 40.036ste akte, hij heeft het me de laatste keer dat we hem gezien hebben nog verteld hoe hij aan de postbode gevraagd had om die dag wat later dan gewoonlijk met de aangetekende brieven te komen, zodat hij net voor zijn ontslag nog een lastige vereffening waarin hij gerechterlijk was aangesteld kon afsluiten.
Het typeert de grote mens die Notaris Godfried Van Kerckhoven is geweest, het getuigt van zijn respect voor cliënteel en collega’s, van zijn gedrevenheid om te zorgen voor de mensen. Hij was een echte familienotaris, het was niet als een kluizenaar dat hij leefde in de bossen van Langdorp! Hij was in verschillende verenigingen actief, hij kende iedereen, ganse families, met hun kinderen, hun kleinkinderen, hun verhalen, hun verdriet en hun geluk. Nog dikwijls hoor ik van cliënten hoe verwonderd dat ze waren dat hij hen na jaren nog herkende en nog wist waarom ze destijds bij hem gekomen waren . …
Hij was een bescheiden man, maar een grote burger.
Lieve Stroeyken, notaris (2013)
Godfried (foto: 1987)
Interview naar aanleiding van het op pensioen stellen van klerk Gaston Weckx.