XIV Frie en Mia: dit zag niemand aankomen!
“Zou er een boek over mij geschreven worden, dan zou de titel ’trop aimée’ moeten zijn.” – Mia
Wie is de Limburgse schone precies?
Mia wordt op Onze Lieve Vrouw Lichtmis 1940 in Heusden geboren als enig kind van Clément Jamar en Colette Swerts. De Limburgse heet eigenlijk voluit Maria Berthilia Theofiel Jamar.
Voor haar boorling kiest Colette de voornaam Monique. Maar de nonnekes van het moederhuis maken er vlug een Maria van. Deze naamkeuze is gebaseerd op een vrome traditie: Op 2 februari gedenken we de Heilige Maagd Maria. Het dochtertje van Clément en Colette wordt aan God toegewezen en zal net als Moeder Maria haar leven moeten toewijden aan Gods wil. “Os Mieke spiejkte haar eerste melk uit. De dokter zei dat ik er maar chocolade moest bij kappen. Dan dronk ze de fles leeg.” – Colette Op haar 11e besluit Maria als Mia aangesproken te willen worden. Op Onze-Lieve-Vrouw Lichtmis vieren Mia en Pieter samen hun verjaardag.
“Een prille herinnering speelt zich af tijdens de Middernachtmis, 1944 in de Sint-Lambertusnoodkerk van de Houthalense cité Meulenberg. Tenor, mijningenieur Lavallée voerde “Minuit Chrétien” op. Hij werd echter buiten opgewacht door de Gestapo. Mijn moeder trok door gefluister de aandacht van de zanger die haar signaal begreep. Na het lied vluchtte hij via een andere uitgang en ontliep op het nippertje zijn deportatie.
Nadien schonk Lavallée dankbaar dit antiek Chinese bord.” – Mia
Mia vertelt over WO II (opname 2024)
Mia zit achteraan rechts van de zuster in de kleuterschool van Meulenberg-Houthalen.
Mia Jamar
de Notarisappel
De Malus domestica, Notarisappel, halfstam,lichtzuur. In de Kempen in de 19e eeuw noemde men deze appels – elegant, zorgvuldig geteeld en niet goedkoop “notarisappels”. Een statusappel dus. Door Collette ‘Rood-ster’ genoemd omdat je een ster ziet wanneer je hem doormidden snijdt. “Ideaal voor mensen die niet veel willen uitgeven, want je kan ze tot met Sinterklaas bewaren.” – Colette
Hij komt, Hij komt… Sinterklaas zet op 6 december voet aan wal in Houthalen. Traditiegetouw etaleert de vooruitziende goedheilige op Mia’s bureautje appels geassocieerd met de man van aanzien en welstand ‘de notaris’. Dat zorgt niet voor de eerste keer voor een conflict tussen Mia en de man met de mijter. “Dat maakte mij zo kwaad. Daardoor heb ik in mijn hele leven nooit een appel willen eten.” – Mia (2025)
Hoe de exclusieve kindervriend niet aanbelt maar gouden bollen door een vensterraam kegelt. Een geheel eigen versie van de kunstschilder Lorenzetti. De legende vertelt dat de arme dochters dankzij huwelijksgiften van de Sint konden trouwen. “La Charité de Saint Nicolas de Bari” – Ambrogio Lorenzetti – Peint sur bois – vers 1330-1340 – Ce fragment représente Saint Nicolas jetans trois boules d’or par la fenêtre d’une maison où dorment un pauvre père et ses trois filles. Le peintre est l’un des premiers à tenter de représenter des architectures en perspective. (foto: Louvre, 2025)
Heeft de notarisappel zijn beste tijd gehad? Allerminst, de appelboom van Mia in Wolfsdonk werpt nieuw licht op de Kempense notarisappel.
Mia oogst zelf notarisappels en draagt ze vervolgens rond aan dorpsbewoners.
In Wolfsdonk blijken de appels van de notaris toch vooral immens populair en niche tegelijk.
“Si tu ne goûtes jamais une pomme pourrie, tu ne sauras jamais apprécier une bonne.” – Il faut vivre pour comprendre la vie – proverbe turc
“Uw moeder, de châtelaine is ni te schatten. Reine de l’ironie!” – Josée
Park van Midden Limburg – J. Tysmans – olie op doek
“In het park van Midden Limburg leerde ik zwemmen, zonder zwemleraar maar met veel muggen.” – Mia
Naar aanleiding van haar Eerste communie kreeg Mimike dit handgekleurd devotie kunstwerkje van de hand van Jeanne Hebbelynck (1891-1959)
commmuniefeest menu, Houthalen 27 april 1952
Maria Jamar
bordje van de hand van Mia (1955)
schilderij van de hand van Mia (1955)
“De langste weg is de weg naar binnen.” – Dag Hammarskjöld (Je kan de hele wereld rondreizen. Maar de weg naar “Hoe word ik zelf een meer betrouwbaar iemand?” Een weg naar zelfkennis en naar groei en heel worden.” – Zr. Rebecca)
Voor Mia is het vallen en opstaan met de levensopdrachten van haar man: werken, sparen en bidden. De aangetrouwde familie is zakelijk en koel, in tegenstelling tot haar zachtaardige en gastvrije Limburgse familie. Mia durft zich niet te laten gelden, wilt aardig gevonden worden. Even langsgaan bij de familie in Aarschot kan zomaar niet. Een dienstbode meldt: “Madam heeft genen tijd.” Of tot haar afgrijzen wordt er haar toegesnauwd: “Wa kom de gaa doen?“. Waarna de deur voor Mia wordt dichtgegooid. De bloedmooie rolt over de tongen. “Je bent beter met jaloezie dan met medelijden” – troost haar vader-en persoonlijke held die mocht hij een elegante uitweg zien, zijn Mieke liefst van al terug mee naar Houthalen zou nemen. Enkele jaren houdt Mia zich koest, omdat zij een autoritaire aangetrouwde familie ziet. Maar nadien wordt haar olifantenvel wat dunner.
Party notarisvrouw Mia hoort in de Aarschotse highlife kringen tot de vaste ingrediënten voor een geslaagd avondfeest.
Mia houdt een luisterrijke levensstijl aan die sommigen de ogen uit steekt.
Zoals het jongetje in de videoclip kijkt Pieter zijn moeder na, en zij hem. Met overdreven gedienstigheid poogt Pieter de aandacht van zijn moeder te trekken. Klasgenootjes beweren al eens verliefd te zijn op z’n ma. Een heerlijk moment voor Pieter: Op de Hoogbrug in Aarschot loopt Pieter achter Mia en merkt dat een automobilist met iets teveel enthousiasme Mia beloert en vervolgens “ontnuchterend” op zijn voorligger knalt.
En toen WhatsAppte Tineke Sas plots:
…”Ja, dat is plezant …en inderdaad je mama was en is een opvallende dame en toen ik klein was keek ik mijn ogen uit naar haar want ik vond dat ze zoveel klasse had, zo’n goede smaak in alles … voor mij was dat het voorbeeld van elegantie! Ik weet dat ik zelfs haar parfum ging achterna kopen ( van Estée Lauder ) om ook te gebruiken… . Ze was altijd chique gekleed, net een fotomodel. Ook haar interieur was zo smaakvol ingericht, als kind vond ik het heerlijk om bij jullie te babysitten en vooral te blijven slapen in die mooie blauwe prinsessen slaapkamer ✨👌! Je vader legde dan uitgebreid uit hoe ik jullie zou moeten transporteren (in dekens 😱) moest er brand uit breken! Ja hij was altijd “overbezorgd” om jullie!
Het was Aliage van Estée Lauder en Aromatics Elixir-Clinique. Het huis op de Elisabethlaan rook steeds naar deze heerlijke geuren! 🥰😁
En je mama reed in een super elegante, prachtige crèmekleurige Porsche waar iedereen naar omkeek … ook omdat zij erin zat 😉!
En… ze droeg de kleding van Courrèges tot op vandaag voor mij, nog altijd verbonden aan de herinnering aan Mia!
Je ziet jouw mama was de 🤩mooiste elegantste vrouw van het Hageland! Een icoon 😉… waar alle andere vrouwen destijds stikjaloers op waren ! (Behalve mijn mama)” – Christine Sas (2023)
Christine Sas – zelfportret
“Groot gelijk. Jouw mama was voor mij immer onbereikbaar. Dubbel. Als vrouw en als dame van de stad. Wat een schitterende beschrijving. Ontroerend hoe je vader jullie wilden laten redden bij brand. Ik hoor weer mijn vader.” – Josée Lehon – kunsthistorica
Mia en Gert (foto: 1987)
Het terugvallen op ouderwetse gewoonten en opvattingen, zoals de rol van de vrouw aan de haard, zijn voor Mia geen optie waardoor het binnenskamers al eens knettert. Frie houdt van Aarschot en het platteland. Mia van de grootstad en shopping.
L’élégance n’a pas d’âge
In haar latere jaren neemt Mia deel aan en wint een schoonheidswedstrijd (foto: Brussel – Astoria Hotel – 1989)
Op deze foto draagt Mia een jurk uit een voor haar uitgekozen collectie. De organisatie laat de finalisten uit een garde-robe kiezen, hoe zij voor de jury willen verschijnen. Wanneer Mia aan de beurt komt blijkt dat een andere finaliste de door Mia uitgekozen jurken heeft weggemoffeld. Mia mag het aan een verbouwereerde jury gaan uitleggen.
De toenmalige BRT-radio luisterde naar de stem van 50+ Mia die allerminst versleten klinkt.
…La sélection a été rude. Ceux qui sont ici ont, en tous cas, déjà remporté un succès de personnalité, de charme et de prestance. … …La Lauréate. 49 ans, un sourire lumineux, beaucoup d’éclat, très jolie, que dire encore? “Pourquoi j’ai participé? Ce sont mes enfants qui m’y ont poussée. Ils ont pensé que j’avais des chances. J’ai une vie assez monotone, je suis venue pour rencontrer des personnes. Mon mari est marié avec son métier, et en ce moment même il est en voyage pour ses affaires. Mes enfants ont 17, 20 et 22 ans, ils vont partir bientôt, c’est pour tout cela que j’ai participé”. Mia Jamar habite la région d’Averbode, mais elle parle parfaitement le français ayant fait ses études à Bruxelles. Les lauréats ont été vivement applaudis. Ils représentent cette tranche d’âge ou la jeunesse s’éloigne sans encore disparaître et prouvent, avec beaucoup de simplicité, que les seniors peuvent, eux aussi, avoir la taille et l’éclat mannequin. – Marthe Englebert, LA LIBRE BELGIQUE – 30 juin 1989
Het inschrijvingsformulier voor de wedstrijd wordt door Pieter ingezonden. Een krant bericht over Mia’s monotoon bestaan met een reizende zakenman. Frie reageert knorrig over deze actie. (1989)
In beeld. Mia haalt Emanuel Ungaro uit de kast tijdens bezoek aan Lauzanne.
Vrijdag 2 februari wordt Mia vijftig jaar en in mei is ze achtentwintig jaar getrouwd. Mia lijkt vanop een afstandje misschien een beetje hard en arrogant. Maar als notaris Frie hip en populair is, dan is dat toch vooral dankzij haar.
“Like a bull in a China-Shop” – Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen – door Frederik Willems, afkomstig uit Langdorp, de jeugdvriend van Pieter (foto: sfeerbeeld 68x47cm 1988)
“Ik studeerde af aan de Mode Academie Antwerpen in 1998. De inspiratie voor de collectie kwam van een reis naar China die in in 1996 maakte met mijn vader. Ik leerde toen veel over de laatste keizer Pu Yi en zijn obsessie met het oude traditionele China and de westerse wereld. De film “The Last Emperor” legt dit ook goed uit en is een heerlijk feest voor de ogen.
Wanneer Pu Yi keizer in ballingschap was onder Japan, kleden hij en zijn vrouw in een onconventionele manier (Westerse luxe en Chinese oude kostuums).
Daarnaast kwam mijn andere inspiratie, de jaren 80 en tijd van “power dressing”. Het leek mij goed om de decadentie en glamour van die jaren ook te verwerken in de collectie.
Het idee om met je mama te werken kwam van de oma van Pu Yi, een prachtige en heel sterke vrouw die nostalgisch was omdat ze als vrouw geen politiek of sociaal aanzien had. Jouw mama heeft mij altijd geïnspireerd als een “independent lady” die trots was om vrouw te zijn en haar stem te laten horen. (die wedstrijd die ze won op haar 50e).
De collectie had veel gele zijden jersey en ook leopard print (een signaal van de jaren 80).” – Frederik Willems, Senior Lecturer and Course Director of MBA International Fashion Management Conventry University (2023)
Frederik en Pieter (foto: 1992)
SAG MIR WO DIE BLUMEN SIND
(omstreeks 1995) Mia vindt zichzelf onverwacht en plotseling opnieuw uit: Glamour en mode worden geruild voor tuinieren, koken en bakken.
Het boek over een getalenteerde benedictijn en kruidenkenner Cadfael die in de 12de eeuw teruggetrokken leefde wordt een ‘scharniermoment’ in Mia’s leven. Tijd voor de tuin (her)aan te leggen bezield op die van de abdij van Shrewsbury.
Mia plant een heerlijk geurende, doornloze Engelse rozenstruik ‘Brother Cadfael’. (foto: Wolfsdonk 1999)
Die Rosa ‘Marie Antoinette’ sind ausdrucksstark und duften aromatisch und kräftig. Ihre Blüten sind nicht nur traumhaft schön, sondern auch wetterfest und lange haltbar. Das Besondere an dieser Rose ist ihre Farbbrillanz. Die Blüten schimmern in der Mitte apricot und sind am Rand elfenbeinfarben. Aus diesem Grund gehört die Rose ‘Marie Antoinette’ zu den schönsten pastelligen Sorten. (foto: Pieter, 2024)
Een stijlvol parcours van ijzeren Mia op haar landheerlijkheid de Steenheuvels.
Wanneer Mia met tuinieren begint, brengt zij met passionele aandacht en toewijding de historische rozen van de Steenheuvels in kaart in haar tuinschrift. Liefhebber Mia vertelt lyrisch over oude rozen met hun romantische volle bloemen en verrukkelijke geur. Mia ontmoet de gravin Nanda d’Ursel en koopt haar boek “Rozen uit de Tuinen van Hex” met aquarellen van de mooiste soorten. Zij bezoekt jaarlijks tuindagen. Naast de volksnamen van bloemen neemt Mia gemakkelijk de Latijnse benamingen van planten in gebruik. Dat Latijn heeft wel een duidelijk voordeel. Als Mia in Engeland een Hydrangea arorescens ‘Annabelle’ koopt, krijgt zij precies dezelfde plant als wanneer zij in Nederland op zoek is naar deze hortensia. “Ik koop m’n bloemen en planten alleen nog hier in de streek. Ik ga niet meer naar Engeland of Nederland. Ik wil niet meer dat die Hollanders nog iets aan mij verdienen.” – Mia (2025)
Tuinieren heeft een positief effect op de gezondheid. Mia leeft graag mee met de seizoenen en kweekt effectief groenten, vruchten en kruiden. Wanneer het tijd wordt om te oogsten geniet Mia van wat zij heeft gekweekt. De smakelijke gewassen worden uitgedeeld aan familieleden en haar buren. Appelen, kerstomaatjes, sla, enz. . (foto: Wolfsdonk, 2024)
La châtelaine de Wolfsdonk wilt terug naar de natuur
“Merci pour les roses et merci pour les épines. La vie n’est pas une fête perpétuelle, c’est une vallée de larmes. Mais c’est aussi une vallée de roses. Si vous parlez des larmes, il ne faut pas oublier les roses et si vous parlez des roses, il ne faut pas oublier les larmes.” – Jean d’Ormesson (1925-2017)
Boeket rozen – 1936 – olie op paneel – Suzanne Valadon (1865-1938)
“Impossible de vous dire mon âge, il change tout le temps!” – Alphonse Allais
XVI Clément en Colette >>>