Pieter Verhaghen
131 x 159 cm
De onthouding van Scipio
1803
olie op canvas
M Leuven
De Romeinse veldheer Scipio kreeg na een militaire overwinning een jonge vrouw aangeboden als slavin. Haar verloofde bracht haar naar de legeraanvoerder. Deze gaf haar echter onmiddellijk haar vrijheid terug en weigerde ook de offergaven die haar ouders hem in de plaats wilden aanbieden.
Le seigneur de bataille Romain Scipio recevait après sa victoire militaire une jeune femme comme esclave. Elle était apportée par son fiancé au chef du bataillon. Celui ci lui rendait alors immédiatement sa liberté refusant aussi les offrandes que ses parents voulaient lui présenter.
196 x 143 cm
Lot en zijn dochters, 1780
olie op canvas
M Leuven
Lot en zijn dochters woonden na hun vlucht uit Sodom in een grot nabij de stad Zoar. Beide dochters waren kinderloos en besloten hun vader dronken te voeren en te verleiden.
Loth et ses filles, 1780
huile sur toile
Après la fuite de Sodome, Loth et ses filles se sont refugiés dans une grotte près de la ville Tsoar. Les deux filles, sans enfants, décident d’enivrer leur père et de le séduire.
Abraham stuurt Hagar en Ismaël naar de woestijn, 1792
olie op canvas
Sara, de vrouw van Abraham, bleef kinderloos. Zij stond Abraham toe met haar Egyptische slavin een zoon te verwekken. Na verloop van tijd beviel ook Sara van een zoon, Isaak.
Sara kon niet leven met het idee dat haar zoon de erfenis van Abraham zou moeten delen met Ismaël en zij drong er op aan dat Abraham Hagar en haar zoon de woestijn in zou sturen.
Abraham envoye Hagar et Ismaël dans le désert, 1792
huile sur toile
Son épouse Sara se croyait stérile. Elle propose à Abraham, son esclave Hagar de lui faire un enfant. Celle si lui donne un fils Ismaël. Quelque temps après, Sara a accouché d’un fils Isaac.
Elle ne pouvait supporter l’idée que son fils doive partager son héritage avec Ismaël. Elle demande alors à son mari d’envoyer le fils et la mère dans le désert.
93 x 70 cm
Abraham stuurt Hagar en Ismaël naar de woestijn
1792
olie op canvas
M Leuven
Nadat God had bevestigd dat hij voor de onfortuinlijke vrouw en zoon zou zorgen, stuurde Abraham hen de woestijn in met een zak brood en wat water.
124 x 149 cm
De Heilige Familie met Elisabeth en Johannes de Doper
1800-1811
olie op canvas
M Leuven
Zes personages zijn aanwezig : centraal, op de drempel van een portaal, zit Maria met haar Zoon op haar knieën, de jonge Sint-Jan-de-Doper en zijn ouders staan links, Jozef rechts achter Maria. In de achtergrond is een weids landschap te zien.
Dit werk in afkomstig van de kerk van het Leuvense Groot Begijnhof.
85 x 65 cm
De boetvaardige Maria Magdalena
1772
olie op canvas
M Leuven
Een zinnelijke afbeelding van een wulpse vrouw wiens sensualiteit extra wordt benadrukt door de ontblote schouder.
Pieter Verhaghen heeft meerdere erotisch getinte werken gemaakt.
Op de voorgrond ligt er een schedel als waarschuwing die aan de toeschouwer duidelijk maakt dat lichamelijke schoonheid vergankelijk is en zinnelijk genot slechts tijdelijk.
Pieter Verhaghen
322 x 394 cm
De hemelvaart van Christus
1800
olie op canvas
M Leuven
Christus rijst op te midden van de wolken; Maria en de apostelen zijn de stille getuigen.
Pieter Verhaghen bereikt in dit werk met zijn tekening, kleurgebruik en compositie een hoogtepunt in zijn oeuvre; het werk kreeg dan ook vele jaren een ereplaats in het Leuvense stadhuis.
283 x 339 cm
Aanbidding der Wijzen
1780
Olie op canvas
M Leuven
Rechts van Maria biedt Caspar aan het Jezuskind een gouden penning aan die hij uit een gouden doos heeft gehaald, een sierdoos die feitelijk het geschenk weergeeft dat Pieter Verhaghen van keizerin Maria-Theresia ontving tijdens zijn bezoek aan Wenen.
Pieter Verhaghen maakte dit schilderij voor keizerin Maria-Theresia. Zij overleed echter vooraleer Verhaghen dit schilderij had afgewerkt. De schilder heeft er geen afstand willen van doen en het bleef in familiaal bezit tot het stadsbestuur het van de familie kocht in 1874.
121 x 77 cm
De Emmaüsgangers
1780
olieverf op canvas
M Leuven
In totaal zou Pieter Verhaghen dit thema meer dan twaalf keer in beeld hebben gebracht, onder meer in Rome voor paus Clemens XIV en voor het Sint-Norbertuscollege. Hij schilderde er eveneens een versie ter ere van de keizerin die in de kapel van het Kasteel van Bratislava werd gezet.
Ook al heeft Pieter Verhaghen dit thema zo vaak in beeld gebracht, hij heeft verschillende composities ontworpen. Zo lijkt het werk van Leuven niet op dat van de abdij van Park, noch op dat van het Museum voor Schone Kunsten van Brussel. Deze compositie stamt uit 1780 en wordt beschouwd als een van de beste werken die Pieter Verhaghen schilderde voor de vrije markt.
Pieter Verhaghen
114 x 81 cm
Minerva
1773-1811
olie op canvas
M Leuven
Minerva, de Romeinse godheid van de rede en de wijsheid, was ook de beschermgodin van de kunsten en letteren. Toch heeft Pieter Verhaghen haar afgebeeld met helm, speer en schild, naast de attributen die verwijzen naar de kunsten zoals de penselen en het beeldhouwers gereedschap. Dit wijst op de nauwe verbondenheid tussen de Romeins-Etruskische godheid Minerva en de Griekse Pallas-Athena. Die laatste was namelijk ook de godin van oorlog en vrede. Hoewel Minerva in het hele Romeinse rijk aanbeden werd, is het enkel in de stad Rome dat Athena’s oorlogsattributen ook aan haar Romeinse anitpode werden toegekend.
Dit is een atypisch onderwerp voor Pieter Verhaghen. Voor zover bekend heeft hij maar drie mythologische schilderijen gemaakt : alle drie een afbeelding van Minerva. Het spreekt voor zich dat hij deze niet gemaakt heeft voor zijn religieuze opdrachtgevers, maar eerder voor particulieren. In het verleden uitten kunstkenners kritiek op het gebrek aan “noblesse” van het gelaat van de godin, hetgeen in schril contrast staat met het geslaagde coloriet.
171 x 110 mm Aristoteles vergezeld van een arend (schets antieke mannenfiguur)
1771-1773
papier
M Leuven
Christusfiguur
1744 – 1747
Papier, 426 x 263 mm
M Leuven
Pieter Verhaghen besteedde veel aandacht aan de plooival en het volume van het Christus’ gewaad. Ook in zijn schilderkunst gaf Verhaghen de vaak erg kleurrijke gewaden van zijn figuren veel gevoel voor tactiliteit.
Petrus met boek en sleutels in de hand
1771 – 1773
Papier, 172 x 110 mm
M Leuven
Studie der proporties van het mannelijk lichaam
1744 – 1747
Papier, 313 x 388 mm
M Leuven
Twee apostelhoofden
Achttiende eeuw
Krijt op papier, 388 x 251 mm
M Leuven
De jongere figuur bovenaan is weergegeven in driekwart profiel vooraanzicht terwijl de oudere man onderaan getoond wordt in driekwart profiel achteraanzicht. De bolle wangen, grote ogen, getuite lippen en gladde huid van de jonge kerel staan in schril contrast met de scherpe gelaatstrekken van de oudere man. Het gelaat en het krullende haar van beide modellen is met opvallend veel zin voor detail weergegeven. De fijne arcering en gelijkmatige lijnvoering alsook de sterke licht-donkerwerking van deze rood met wit opgehoogde tekening zijn allemaal kenmerken die wijzen op een grafische inspiratiebron.
Ecorché naar Rubens
1744-1747
Papier, 303 x 236 mm
M Leuven
Twee moren
Deux maures
1744-1747
Papier, 206 x 328 mm
M Leuven
Pieter Verhaghen maakte een studiereeks van een zwart model dat traditioneel wordt aangeduid met de term moor. De hier tentoongestelde schets in rood krijt toont twee identieke afbeeldingen. De bekendste figuur van Afrikaanse oorsprong in Pieter Verhaghens oeuvre is Balthasar, de zwarte koning die mirre meebracht als geschenk voor het Christuskind.
Pieter Verhaghen faisait des études de modèles noirs traditionnellement appelés maures. Le croquis ici présenté en craie rouge montre deux présentations identiques. La figure la plus connue, d’origine Africaine de Pieter Verhaghen est Balthazar, le roi noir lequel apportait de la myrte comme cadeau pour l’enfant Jésus.
Pieter Verhaghen werd in 1728 te Aarschot geboren als tweede zoon van Willem Verhaghen en Anna Verstreken. Het gezin bewoonde het huis Den kleynen Moriaen aan de toenmalige Neerstraat, de huidige Theofiel De Beckerstraat, bij de Hoogbrug, in de historische binnenstad van Aarschot.
De familie Verhaghen behoorde tot een aloud Aarschots geslacht. Grootvader Jan Verhaghen was chirurgijn of heelmeester. De vader van de toekomstige kunstschilder beoefende hetzelfde beroep en behoorde als schepen en ontvanger tot de notabelen van de stad.
In 1771 werd hij eerste schilder van landvoogd Karel van Lotharingen en vanaf 1773 werd Pieter Verhaghen eerste hofschilder van keizerin Maria-Theresia. Hij werd verschillende keren door de keizerin en door keizer Jozef II ontvangen.
Niet slecht voor een schilder die eigenlijk vooral een autodidact was. Hij had slechts een heel beperkte opleiding genoten en leerde zijn stiel minstens evenzeer, zo niet meer, door de werken van illustere meesters te bestuderen.
In Aarschot, maar ook in Leuven en Antwerpen werd hij als een soort nationale held onthaald.
bron : fragmenten uit boek, Pieter-Jozef Verhaghen In het spoor van Rubens. Jan Gerits
Pieter Verhaghen est né à Aarschot en 1728 et est le deuxième fils de Guillaume Verhaghen et Anna Verstreken. La famille habitait “le petit morian” situé dans la rue de Neer, aujourd’hui Rue Theofiel de Becker, près du Hoogbrug (pont haut) dans le centre historique d’Aarschot.
La famille Verhaghen appartenait à une ancienne famille d’Aarschot. Le grand-père était chirugien. Le père l’étant également ainsi qu’échevin et receveur municipal de la ville d’Aarschot.
En 1771 Pieter Verhaghen est devenu le premier peintre du duc Charles de Lorraine et à partir de 1773 le premier peintre à la cour de Marie-Thérèse d’Autriche. A plusieurs reprises il a été reçu par l’impératrice et l’empereur Joseph II.
Très belle ascension pour un autodidact qui avait reçu une formation très brêve. Il a surtout appris en observant les oeuvres d’autres maîtres.
À Aarschot, mais aussi à Louvain et Anvers Pieter Verhaghen était considéré comme un héros national.